Het nieuwe rapport van het monitoringcomité laat zien dat de oorlog in Oekraïne een zware impact heeft op de overheidsfinanciën in zowel 2022 als 2023. De dalende economische groeicijfers en de stijgende crisisuitgaven doen het overheidstekort stijgen. Volgens Staatssecretaris voor Begroting Eva De Bleeker moet er gekeken worden om ondanks deze noodzakelijke crisisuitgaven toch inspanningen te doen om het structureel tekort in te dijken.
Normaliter komt het monitoringcomité twee keer per jaar met een rapport. Het is op basis van die rapporten dat de regering de begroting opmaakt en bijstuurt. Omdat er echter zoveel onzekerheid is, had de regering een extra rapport gevraagd, voorafgaand aan de begrotingsbesprekingen voor 2023. Het (voorlopige*) rapport is nu beschikbaar en brengt zoals verwacht slecht nieuws.
Het vorige rapport dateerde van juli, toen ging het monitoringcomité al uit van een groot tekort van 3,5% bbp voor de federale overheid in 2023. Doordat het einde van de oorlog in Oekraïne nog niet in zicht is en de energiecrisis steeds meer burgers en bedrijven raakt, worden de vooruitzichten er niet beter op. Door die ongunstige groeivooruitzichten moet het tekort van de federale overheid negatief worden bijgesteld naar 4,0%.
Staatssecretaris voor Begroting Eva De Bleeker herinnert er ook aan dat de federale regering tegelijkertijd heel wat uit de kast haalt om de burgers en bedrijven te beschermen tegen de energiecrisis, net zoals ze dat bij de coronacrisis heeft gedaan. De steunmaatregelen hadden toen tot gevolg dat onze economie snel uit de startblokken geraakte toen de coronamaatregelen versoepelden. Een aantal van de genomen energiemaatregelen hebben budgettaire impact in zowel 2022 als 2023.
Los van deze noodzakelijke crisisuitgaven, blijft het volgens De Bleeker belangrijk voor de financiële toestand van ons land dat het structureel tekort wordt teruggedrongen. Dat structureel tekort is namelijk niet nieuw. Reeds voor alle crisissen waar deze regering mee werd geconfronteerd, kampte ons land met een structureel tekort. Dat tekort zal bovendien de komende jaren vanzelf groter worden door de oplopende vergrijzingskosten. Volgens De Bleeker is het daarom belangrijk dat er net zoals vorige jaren en los van de tijdelijke extra uitgaven, gekeken wordt om het structureel tekort terug te blijven dringen.
Om dit structureel tekort te verkleinen werd er in het regeerakkoord afgesproken om een dynamisch begrotingsbeleid te voeren. Dit dynamisch begrotingsbeleid bestaat enerzijds uit enerzijds een jaarlijkse vaste inspanning en anderzijds een variabele inspanning, naargelang de economische situatie. De vaste inspanning blijft doorlopen. De variabele inspanning kwam er omdat er bij de regeringsvorming geen duidelijkheid was over het economische herstel en de economische groei. De regering zal komende begrotingsopmaak moeten kijken welke variabele inspanning mogelijk is. Sowieso moet er voorkomen worden dat er bovenop de automatische aangroei van het tekort nog extra hypotheken worden gelegd op de overheidsfinanciën. Door de stijgende intresten, wordt nieuwe schulden maken immers ook duurder.
Staatssecretaris De Bleeker: “De oorlog in Oekraïne lijkt het economisch herstel na corona in de kiem te smoren. De economische groei valt zwaar terug en tegelijkertijd moeten we diep in de buidel tasten om onze burgers en bedrijven te beschermen. Dat blijft niet zonder gevolgen voor onze overheidsfinanciën, die voor de corona- en Oekraïnecrisis al in slechte staat waren. Hoe moeilijk de budgettaire situatie ook is, toch zullen we er alles aan moeten doen om het structureel tekort in te dijken.”