Meer dan 50 miljard bedraagt het Belgische begrotingstekort ondertussen. 50.000.000.000. Een schier bodemloze put die een nieuwbakken staatssecretaris van Begroting moet zien te dempen. Maar behalve deze mission impossible moet Eva De Bleeker (46) ook de consumenten verdedigen. Maak kennis met de liberale politica, die studeerde samen met premier Alexander De Croo en die 16 jaar geleden een persoonlijk drama meemaakte.
Ze is een van de opvallende nieuwelingen in de regering-De Croo. De Bleeker werkte al jaren voor de Europese Commissie, was tot voor kort schepen in druivengemeente Hoeilaart, maar moet nu een tour de force uithalen: zorgen dat het nu al ontspoorde tekort beheersbaar blijft. En dat in een coalitie waar de grootste familie (socialisten) de neus ophaalt voor besparingen en haar eigen familie niet wil horen van nieuwe belastingen. Daar sta je dan als bewaker van de schatkist. Omdat ze ook nog niet 100 procent thuis is in het federale cijfermoeras zitten ook haar kabinetschef en woordvoerder bij het interview. Maar toch gaat de staatssecretaris geen enkele vraag uit de weg, ook niet wanneer het persoonlijk en zelfs emotioneel wordt. Maar eerst de naakte cijfers.
We zitten met een gat van meer dan 50 miljard en een schuld van 118 procent. Dat is het niveau van 1985. Hoe gaat u dat in godsnaam oplossen?
“Van dat lek over de vaccinprijzen heb ik niet lang wakker gelegen (in december zette ze die – geheime – prijzen op Twitter, nvdr.), maar van de begroting daarentegen lig ik wel wakker. We zitten in een nooit geziene crisis. Daarom moeten we nu de economie stutten, daarover zijn alle economen het eens. Je kunt heel je economie niet laten instorten en je werknemers zonder inkomen thuis zetten. Maar dat kost nu eenmaal veel geld. Zolang de steun eenmalig is, kan het op zich niet veel kwaad. Als de crisis voorbij is en de economie aanzwengelt, kunnen die steunmaatregelen stoppen. Ik ga ervan uit dat de economie dit jaar nog groeit en we dan gericht kunnen investeren. En dan zullen de inkomsten weer stijgen en zal het tekort weer dalen. Maar laten we realistisch blijven: een dergelijk tekort wegwerken, dat doe je niet op enkele jaren.”
Waar wil u op het einde van de rit staan? Het meest optimistische scenario was een tekort van 1,6 procent, maar da’s wel heel optimistisch.
“Dat kan ik nog niet zeggen. Het hangt van de groei af. We gaan het jaar per jaar bekijken en zien welke inspanningen we kunnen leveren.”
Gaat u de broeksriem aanhalen als de crisis eenmaal voorbij is?
“We gaan er vooral voor moeten zorgen dat de uitgaven efficiënt zijn. Het is goed om mensen tijdens een crisis te steunen, maar je mag dat niet blijven doen. Daar zal ik op toezien. Elke cent die wordt uitgegeven, zal meer moeten opbrengen.”
En dat betekent ook besparingen?
“Besparingen mogen de groei ook niet remmen. Het zal een evenwicht moeten zijn tussen besparen en investeren.”
En extra belastingen? Het regeerakkoord zegt dat er geen nieuwe komen, behalve in het kader van begrotingsbesprekingen. Klinkt heel tsjeverig.
“Dat zullen de onderhandelingen en de situatie van het land uitwijzen. Maar wij liberalen zeggen wel duidelijk: geen extra taksen. Belastingen geven mensen minder koopkracht en dan kunnen ze minder consumeren en investeren, wat we nu net nodig hebben.”
Wordt er naar u geluisterd? Want u bent nieuw en de begrotingspost wordt soms wel de eenzaamste job van de wereld genoemd.
(lacht) “Iedereen weet dat de situatie zeer ernstig is. Elke maatregel moet rendabel en efficiënt zijn.”
We horen waaien dat u tijdens onderhandelingen een harde tante bent.
(kijkt verbaasd en lacht) “Oei... Maar in mijn functie moet dat ook. Het is zoals thuis: je kunt niet meer uitgeven dan er is.”
Mochten we ons huishouden bestieren zoals de overheid, dan waren wel allemaal al lang failliet.
(lacht) “Ja, dat is waar. Maar ik ben er nog maar vier maanden geleden aan begonnen. Geef me wat tijd.”
Ik hoop dat uw gps ondertussen al goed afgesteld is. U kent de weg naar Brussel al?
“Ik had voor de eedaflegging aan Vincent Van Quickenborne het adres gevraagd, omdat ik niet wist of ik langs de grote poort van het koninklijk paleis of langs een deur achteraan binnen moest. Maar mijn gps stuurde me de foute kant op. Ik heb de weg perfect gevonden, maar omdat ik het in een eerste reactie vertelde, blijft dit mij achtervolgen.”
U bent handelsingenieur, net zoals de premier. Jullie hebben samen gestudeerd.
“Aan de Solvay Business School. Hij is na mij begonnen, maar hij heeft me ingehaald. (lacht)
Maar ik heb de presesverkiezingen wel gewonnen! Ik was trouwens al veel langer politiek actief dan hij, sinds mijn 17de. Telkens we elkaar tegen het lijf liepen, vroeg ik hem waarom hij niet in de politiek stapte. We zien wel, antwoordde hij altijd. Maar kijk, hij is me voorbijgeschoten. Daarvoor zat ik overigens op internaat in Schoten, op dezelfde school van Annelies Verlinden. Ik ben iets ouder, maar zij zegt mij misschien wel gekend te hebben. ”
Komt u uit een liberaal nest?
“Nee. Mijn overgrootvader was wel ooit burgemeester in Schilde. Misschien zit het in de genen. De eerste keer dat ik echt dacht dat wil ik ook doen was toen Lucienne Herman-Michielsens in 1990 mee voor de abortuswet zorgde. Hoe ze daar met tranen in de ogen zat en zo blij was dat ze iets voor de vrouwen had kunnen realiseren… Dat vond ik wel ferm.”
U bent ook staatssecretaris voor Consumentenzaken, een gegeerde portefeuille omdat je veel kunt doen voor de mensen.
“Al de allereerste dag kreeg ik veel persoonlijke mails met vragen en klachten van mensen die van het kastje naar de muur zijn gespeeld en niet weten waar ze verhaal moeten halen. Daarom werken we aan één portaal, één aanspreekpunt waar iedereen terecht kan met problemen over de overheid of de privé. Daarachter zullen veel andere platformen en diensten zitten, maar elke klacht zal worden opgevolgd en een antwoord krijgen. Met een soort tracking systeem, zoals bij Bpost, waarmee je kunt zien in welk stadium je klacht zit. Het portaal wordt deze zomer gebouwd en begin 2022 gelanceerd.”
“En we werken ook aan een vergelijkingstool van bankdiensten, zoals de VREG dat doet voor energiecontracten. Om kosten te kunnen vergelijken of diensten te checken. Ook een tool om te zien welke bank de voordeligste tarieven aanbiedt voor hypothecaire leningen zou daar perfect onder kunnen vallen.”
U heeft twee kinderen, maar was ooit zwanger van een drieling?
“Mijn eerste zwangerschap was inderdaad van een drieling. Een eeneiige tweeling en een kindje apart. En bij eeneiige tweelingen die in twee vruchtzakken maar één placenta zitten, kan het soms gebeuren dat het ene kind het eten aan het andere geeft, waardoor het ene baby’tje te veel krijgt en het andere te weinig. Bij de geboorte na 30 weken leefden de drie, maar de tweeling heeft het niet gehaald. Mijn oudste dochter, nu 16, haalde het wel.”
Heftig …
“Ja. Gelukkig konden we ons nog concentreren op onze dochter, maar toch … We hadden in het begin van de zwangerschap wel te horen gekregen dat er een risico was, maar we hebben toch doorgezet. Mijn dochter is op 30 weken geboren, woog 1,6 kg en is zelfs nog 400 gram afgevallen. En dan begint het. Die neonatale… Dat is voor ouders heel zwaar. Je kind blijft daar en jij moet naar huis. En sommigen reageerden dan ah, chance, gij moogt naar huis. Dan lig je ’s nachts niet wakker van je kleine … Die mensen begrijpen duidelijk niet wat dat betekent. En dan moet je elke dag naar het ziekenhuis, die borstvoeding lukt niet goed in het begin… (blaast) Mijn dochter heeft daar 5,5 weken gelegen. Tot ze 2 kg woog. Dan krijg je zo een diploma: 2 kg. We hebben dat nog. Maar goed, we zijn het als koppel te boven gekomen. (twijfelt) Je wordt daar sterker van zeker?”
“Als ik nu een tweeling zie die op elkaar lijkt… ja, dan moet ik toch even slikken. (tranen in de ogen) Gelukkig ben ik niet degene die daar nog dagelijks aan denkt. Nadien kreeg ik mijn zoon en dat leek allemaal zo makkelijk. C’est la vie.”
Het is lang een taboe geweest om over miskramen te spreken. Dat is onlangs door de getuigenis van Meghan Markle wat doorbroken.
(knikt) “Toen ik zwanger werd, kende ik bijna niemand met een miskraam, maar achteraf kwamen de tongen wel los. Er mag meer over worden gepraat. Op de dag van de prematuurtjes probeer ik daar elk jaar iets over te zeggen. Wanneer ik nu hoor dat iemand er een heeft gekregen, stuur ik altijd een berichtje en sta ik klaar met tips. Want het is toch zwaar. Ook in het begin, wanneer je die mini-kindjes op je borst gelegd krijgt. An Miller (de actrice, nvdr.) zat bij mij in de klas en is rond dezelfde tijd bevallen. Toen ik haar op de dijk in Oostende tegen het lijf liep en in haar poussette keek, lag haar kind daar te lachen en te bewegen. Mijn dochter, Helena, had nog geen spieren en lag daar zo slap. Aargghh, in het begin is dat toch allemaal heel moeilijk.”